2015-ci ilin sentyabrında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası 2030 Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin (DİM) yaradılmasını dəstəkləmək üçün bir araya gəldi. Bu məqsədlərin əsas gündəliyi 2030-cu ilə qədər qlobal yoxsulluğa və aclığa son qoymaq, ətraf mühiti qorumaq, bərabər imkanlar, keyfiyyətli təhsili dəstəkləmək, sülh, ədalət və əməkdaşlığı təşviq etməkdir. Bununla belə bir çox cəmiyyət və icmalarda qız uşağının təhsil hüququnu həyata keçirməsinə mane olan çoxsaylı problemlər mövcuddur. Bu məsələlər onun cinsindən tutmuş iqtisadi vəziyyətinə, mədəni inanclarına qədər dəyişir. Qadınların və qızların təhsili ilə bağlı stiqmalar var və nəticədə istifadə olunmamış insan potensialı və gender bərabərsizliyi qabarıq şəkildə özünü göstərir. Hətta insan alveri, uşaq evliliyi və digər bunun kimi hallar təhsilin kədərli alternativi olur. Bu düşüncə tərzi ölkəni iqtisadi iflic, yoxsulluq, pis sağlamlıq və gender əsaslı zorakılığın mürəkkəb bir şəbəkəsində qoyur. Dünyadakı bir çox qız və gənc qadın üçün məktəbə getmək sadəcə bir arzudur. Qızlar üçün təhsilin əhəmiyyətini və gender bərabərliyinin qadınların, onların ölkəsi və dünya üçün nə demək olduğunu anlamaq bizim üçün əsasdır.
Qızların təhsil alması aşağıdakılara gətirib çıxarır: Gender Bərabərliyi, Layiqli əmək və iqtisadi artım, Dayanıqlı şəhərlər, Sənaye və innovasiyalar və Bərabərsizliklərin azaldılması (DİM 5, 8, 9, 10 və 11)
Ölkənin sakinləri daha yaxşı təhsil aldıqca, şəhərləri və yaşayış məntəqələrini daha təhlükəsiz, dayanıqlı və davamlı etmək ehtimalı bu zaman daha yüksəkdir. Qızların təhsilini təkmilləşdirməklə onlara öz insan potensialını reallaşdırmaq, insan hüquqlarını həyata keçirmək və iqtisadi, sosial və siyasi inkişafa fayda verməklə cəmiyyətə töhfə vermək hüququ veriləcək, bununla da gender bərabərsizliyi azalacaq. Təhsilli qızlar gələcək nəsil qadın liderləri formalaşdıra və gender uçurumunun aradan qaldırılması istiqamətində inqilabi irəliləyişlər edə biləcəklər. Təhsilli qadınların işləmək, iqtisadi artım yaratmaq və öz icmalarını inkişaf etdirmək ehtimalı daha yüksəkdir.
Təhsil ümumiyyətlə bir vəzifədə rol oynayan bütün aktyorların işini əlaqələndirir. Oyunçular birlikdə işlədikdə, mövcud resurslarla daha çox məhsuldarlıq və təsirlər görürük. Biz uşaqlarına keyfiyyətli təhsil verməyə və davamlı beynəlxalq inkişaf hədəfinə yaxınlaşmağa çalışan ölkələrdə real irəliləyiş görürük. Bütün on yeddi məqsəd qızların təhsili sayəsində həyata keçirilir. Bununla belə, çox iş görmək lazımdır. Biz təcili olaraq bütün dünyada qızların təhsilinin vacibliyi barədə məlumatlılığı artırmalıyıq. 2015-ci ilə olan məlumata görə, 62 milyon qızın məktəbə getməsi qadağan edilib. Yuxarıda göstərdiklərim qızların və qadınların təhsilinin DİM-lərin hədəflərinə çatmaqla beynəlxalq dayanıqlı inkişafa nail olmağa necə imkan verə biləcəyinə dair yalnız bir neçə nümunədir. Qızların və qadınların öz insan potensialına çatmasına imkan vermədən biz ancaq geri addım atarıq.
İnanıram ki, bütün dünyada və təşkilatlar arasında əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq sayəsində biz gender bərabərliyinə və qızlar üçün keyfiyyətli təhsilə nail ola bilərik. Qızlar təhsil almasa dünya 17 məqsədinə heç vaxt çatmayacaq və bununla da bütün dayanıqlı inkişaf məqsədlərinə nail ola bilməyəcəyik.
Ülvi Məmmədov
Azərbaycan Skautlar Assosiasiyasının baş katibi,
“Azərbaycan Skautları Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri Naminə” Proqramının rəhbəri