Harvard Universitetinin alimləri kraliçaların müxtəlif ölçülü şahmat taxtalarında düzülüşü ilə bağlı 150 illik riyazi problemi həll ediblər. Formal olaraq, şahmat problemi optimallaşdırma problemidir, ona görə də riyaziyyatçılar yalnız təxmini cavab almaq üçün bir alqoritm hazırlaya biliblər. 

7Times.az xəbər verir ki, bu barədə “arXiv” saytında dərc olunmuş məqalənin ilkin nəşrində bildirilir.

Məlumdur ki, heç biri digərinə hücum edə bilməyəcək şəkildə standart şahmat taxtasında səkkiz kraliçanı yerləşdirməyin 92 yolu var. Bu problem ilk olaraq 1848-ci ildə alman şahmat jurnalında təklif edilmiş və iki ildən sonra cavab verilmişdir. 1869-cu ildə problemin daha böyük versiyası təklif edildi, riyaziyyatçılar ona yalnız keçən il cavab tapdılar. Bu, “n” ölçülü lövhədə “n” kraliçanın düzülüşü ilə “n” hüceyrə arasında birləşmələrin sayını tapmaqdan ibarətdir.

Riyaziyyatçılar hesablayıblar ki, heç biri digərinin hücumuna məruz qalmaması üçün kraliçaları yerləşdirməyin yollarının n-ci gücünə təxminən 0,143n var. Eyni zamanda alimlər dəqiq cavab ala bilməyiblər və 0,143 rəqəmi mümkün nəticənin orta qeyri-müəyyənlik səviyyəsini göstərir. Tədqiqatçılar əvvəlcə mümkün konfiqurasiyaların sayının aşağı həddi təyin etdiblər və sonra yuxarı həddi tapmaq üçün maksimum entropiya metodunu tətbiq ediblər .

Dəqiq cavab nisbətən kiçik bir riyazi məkanda iki sərhədin ortasında yerləşir. Riyaziyyatçıların fikrincə, nəzəri cəhətdən bu dəyərə daha da yaxınlaşmaq mümkündür.

(publika.az)

Follow @7timesaz